تاریخچه آموزش وپرورش در بناب

تاریخچه آموزش وپرورش بناب/قدیمی ترین مدرسه بناب

در بناب تنها مکتب خانه میرزا عباسقلی حبیبیان توانست به کار خود ادامه دهد. وی در اصل از اهالی سولدوز (نقده) بود و در غائله اسماعیل آقا سیمیتقو دارائی خود را از دست داده وبا دست خالی به بناب آمده بود و در این شهر به سر می برد. او توانست با ارائه عریضه ای به رضاشاه به نام فرد غارت شده ومظلوم، تا مدتی مکتب خانه خود را دایر نگهدارد.

تاریخچه آموزش وپرورش بناب:

الف_ مکاتب: قبل از نهضت مشروطه در ایران و اصطلاحات وتغییرات بنیادی در ارکان فرهنگ ومعارف، مکتب خانه ها عهده دار تدریس و تعلیم افراد بودند.مکاتب اغلب در اماکن موقوفه، خانه اشخاص ویا مساجد تشکیل می شد. در بناب علاوه بر منازل افراد،مساجد قدیمی اسماعیل بیگ و زرگران نیز برای فعالیت مکتب ها اختصاص داشت که اغلب توسط افرادی باسواد که (میرزا) نامیده می شد، اداره می گردید، از مکتب داران باسابقه بناب که دربین مردم شناخته شده بودند، می توان از آقایان: حاج احمد علی اعلایی،یوسفعلی مفتون، حاج میرزا ابولفضل ... و میرزا عباسقلی حبیبیان نام برد. درسال 1305 شمسی با انتصاب آقای دکتر محسنی به ریاست فرهنگ آذربایجان، به تدریج از فعالیت این نوع مکتب خانه ها کاسته شد و اغلب آنها تعطیل گردیدند. دربناب نیز تنها مکتب خانه میرزا عباسقلی حبیبیان توانست به کار خود ادامه دهد. وی در اصل از اهالی سولدوز (نقده) بود و درغائله اسماعیل آقاسیمیتقو دارائی خود را از دست داده وبا دست خالی به بناب آمده بود و در این شهر به سر می برد.او توانست با ارائه عریضه ای به رضاشاه به نام فرد غارت شده ومظلوم، تامدتی

مکتب خانه خود را دایر نگهدارد.بعدها با انتخاب آقای میرزا صادق خان عدالت به نمایندگی فرهنگ منطقه بناب، بقایای آن نیز برچیده شد.

اینجا چند بیت در وصف ( مکتب) بشنوید:

باغ و بهشت ما همه گلزار مکتب است                       برقلب ما سرور ز دیدار مکتب است
بر نازو نعمت هر دوجهان سر نیاورد                       از دل و جان هرکه خریدار مکتب است
هر روز جوی علم به بستان قلب ما                        جاری ز چشمه سار گهر بار مکتب است
یا رب به لطف و مرحمت خود نظر نما                     بر حال آنکسی که پرستار مکتب است

ب _ نهضت فرهنگی: بعد از پیروزی نهضت مشروطه، مردم روشنفکر و دانش دوست بناب نیز همزمان باسایر نقاط کشور، مبادرت به تأسیس وایجاد مدارس به سبک نوین نمودند که بتدریج در شهربناب و توابع دایر گردید. و به نوشته حسین امید در تاریخ فرهنگ آذربایجان، بناب از جمله هفده شهری در آذربایجان محسوب می شد که مدرسه دولتی داشت. اینجا به معرفی مدارسی که از سال 1294 تا1330 شمسی در منطقه بناب دایر بودند، می پردازیم.

تعداد دانش آموزان کلاس تعدادمعلمین
تهیه	اول	دوم	سوم	چهارم	پنجم	ششم	جمع	جمع
45	26	55	26	13	5	4	174	7
-	-	-	-	-	-	-	-	-

جدول شماره (1) احصائیه مدرسه فخریه بناب در آخر سال 1309

تعداد دانش آموزان تعداد آموزگاران
سال	دختر	پسر	جمع	زن	مرد	جمع
1317	41	230	271	8	8	16
1318	33	262	295	8	8	16

جدول شماره (2) احصائیه دانش آموزن و آموزگاران مدارس بناب در سالهای 318-1317

دبیرستان پهلوی : اساس این مدرسه همان مدرسه ملی ( فخریه) است که درسال 1294 شمسی به همت مرحوم علی اصغر سیف العلما بنابی در محله گزاوشت درعمارت (غفارخان) تأسیس گردید وهزینه اداره آن را نیز مکفل شد. این مدرسه در سال 1304 شمسی دولتی گردید و پهلوی نامیده شد. اولین مدیر این مدرسه (علی علیزاده) نام داشت که از شهروندان تبریز بود. معلمین آنرا آقایان: سید ابراهیم روحانی، سید اسماعیل نژند، میرزا یوسف فیاضی، آقا شیخ علی هادوی، غلامرضا آزادی، احمد آزادیخواه و علی آقا اشرفی تشکیل می دادند. نظافت مدرسه رانیز سیدحسن تبریزی انجام میداد. همه کادر مذکور را آقای سیف العلما از تبریز آورده بود. تاقبل از دولتی شدن مدرسه فخریه هیئت رئیسه امتحانات آن به عهده آقا سیف العلما بود که ضمنا چندتن از روحانیون وشخصیت های محلی همچون عباسقلی فرزانه ومحمد موءیدبر حسن جریان امتحانات نظارت داشتند.از سال 1328 کلاسهای اول، دوم وسوم متوسطه به آن اضافه گردید وبه دبیرستان پهلوی تغیر نام داد.در سال 1329 بامساعی و تلاش آقا مرتضی محسنی ومساعدت شهردار وقت ساختمان جدیدی برای دبیرستان مزبور احداث شد که در آغاز سال تحصیلی 1330 بدان محل انتقال یافت در این سال مجموعا 227 نفر در آن مشغول تحصیل بودند.این مدرسه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، (امام خمینی) نامیده شد.

دبستان مولوی : دبستان پسرانه (مولوی) درسال 1312 شمسی درشهر بناب شروع به کار کرد.

دبستان مهرگان : این دبستان درمهرماه 1314 در قریه یاریجان تأسیس گردید. تاسال 1320 دایربود، چون در خلال سالهای 1320 تا1325 آن صفحات دستخوش هرج و مرج وناامنی گردید، لذا شاگردان آن پراکنده شدند و دبستان منحل گردید وبعدها آنرا به روستای روشت واقع در 8 کیلومتری بناب انتقال دادند.یکی از خیرین منطقه یعنی مرحوم فتحی (مشکوة الملک) یک باب عمارت برای دبستان مزبور احداث و به فرهنگ بناب اهدا نمود.

دبستان ساسان : این دبستان درسال 1319 به اسم نوبنیاد تأسیس گردید ودر سال 1320 به (ساسان) نغییرنام داد.دوسال بعد یعنی درشهریور ماه سال 1323 به ساختمان دولتی که از طرف شهرداری و اداره فرهنگ بناب تعمیر و آماده شده بود، انتقال یافت.

دبستان بیهقی : دبستان بیهقی بنام مورخ معروف (ابوالفضل بیهقی) درسال 1313 در روستای خانه بره (خانه برق)جدید احداث وشروع به کار نمود.

دبستان منوچهری : این مدرسه درتاریخ 18 فروردین سال 1319 در قریه خوشه مهر دایر گردید.و سال 1324 یک باب ساختمان بسیار زیبا برای آن ساخته شد.

دبستان گوهر :این نخستین دبستان دخترانه بناب است که درسوم بهمن سال 1326 شمسی توسط آقای احمد طاهری نماینده وقت فرهنگ آن زمان دربناب تأسیس وگوهر نامگذاری شد.

دبستان عارف : دبستان عارف در تاریخ 1327 به صورت مدرسه چهار کلاسه دایر و به نام شاعر ملی (عارف قزوینی) عارف خوانده شد.در سال (1330) دارای شش کلاس کامل ابتدائی با332 نفر دانش آموز بوده ومدیریت آنرا آقای محمدباقر ترابی به عهده داشت.

دبستان دانش : این دبستان درسال 1329 در قریه قره چپق تأسیس گردید.

دبستان فرشاد : دبستان فرشاد در سال 1326 درشهر بناب تأسیس وبا چهار کلاس کار خود را آغاز کرد.

دبستان وحدت : این دبستان در سال 1329 در بناب احداث شد و از اواخر مهرماه همان سال از دانش آموزان ثبت نام به عمل می آورد.

کسانیکه در توسعه و اعتلای فرهنگ بناب منشأ خدمت بوده اند : مرحوم علی اصغر سیف العلما نخستین شخصی است که برای پیشرفت وشکوفائی فرهنگ این سامان گام برداشته است وی را باید پدر فرهنگ بناب دانست. ازکسان دیگری که در پی ریزی فرهنگ بناب نقش داشته و در تعلیم و تربیت فرزندان این سامان اهتمام ورزیده اند می توان از آقایان: احمد طاهری، غلامرضا خوش خرام، اسداله آل رضایی، عباسقلی فتوت: ابراهیم خلیل مرتضوی، علی اکبر پندجو، حاج عبداله سیف، حاج اسماعیل گوگانی، حسن طاهری، اکبر مهرخانی، اله قلی یاری، بزازی بنابی، مرتضوی، طاهری نیا، حریری، خیرالهی، مرحوم تربی و ... (بقیه عزیزان) نام برد.